EURAZIË − Een landschap van veranderlijkheid

Alighiero Boetti, Anatoly Osmolovsky, Babi Badalov, Basir Mahmood, C. K. Rajan, Cevdet Erek, Damian Le Bas, Deimantas Narkevičius, Elena Vorobyeva & Viktor Vorobyev, Etel Adnan, Evgeny Antufiev, Femmy Otten, Goshka Macuga, Gulnara Kasmalieva & Muratbek Djumaliev, Haegue Yang, Hüseyin Bahri Alptekin, Ieva Rojūtė, Ilya & Emilia Kabakov, Ives Maes, Izmail Efimov, Janek Simon, Jimmie Durham, Joseph Beuys, K. P. Krishnakumar, Koka Ramishvili, Lee Bul, Lin May Saeed, Metahaven, Michèle Matyn, Nam June Paik, Oleg Kulik, Pedro G. Romero, Qiu Zhijie, Ria Pacquée, Sara Sejin Chang (Sara van der Heide), Shigeko Kubota, Slavs and Tatars, Suchan Kinoshita, Taus Makhacheva, Thea Gvetadze, Ulay, Vlad Monroe, Yayoi Kusama/Harrie Verstappen, Zheng Mahler, plus items van Stichting Egress Foundation opgericht door Seth Siegelaub.

Onderzoeksprojecten: Dina Akhmadeeva, Pejvak. Specifiek project: Grace Tjang (Grace Ellen Barkley).

Filmprogramma in De Cinema, samengesteld in samenwerking met Electric Shadows.

Tentoonstellingsarchitectuur: Samyra Moumouh.

Het begrip Eurazië roept talloze verschillende ideeën op die betrekking hebben op verschillende geologische, ideologische, culturele, raciale en artistieke paradigma's. Het Euraziatische supercontinent herbergt driekwart van de wereldbevolking (en driekwart van ‘s werelds energiebronnen), maar ook een grote verscheidenheid aan culturen. Het is een ruimte waar historische, hedendaagse en futuristische visies naast elkaar bestaan, op elkaar inwerken en muteren. Eurazië heeft, vanaf de Oudheid tot de toekomstige culturele tijdshorizonten, een vrije stroom van uitwisselingen op gang gebracht en bezit meer potentieel voor trans- of eerder supranationaal denken en culturele transformatie dan ooit tevoren, en vervangt daarbij het kunstmatig onderscheid tussen “Azië” en “Europa”.

Eurazië laat ons zien hoe onze perceptie van de wereld aan verandering onderhevig is. De Zijderoute, ooit de voorbode van de globalisering, was bijna twee millennia lang de levensader van de culturele en economische interactie tussen ‘Oost’ en ‘West’. Met de verovering van de Amerika's werden de wereld en de opvattingen over de mensheid groter. En nu, na de voortijdige ineenstorting van de unipolaire wereld en het daarmee samenhangende "nieuwe globalisme" van na 1989, en de totstandkoming van een nieuw machtsevenwicht, wordt Eurazië opnieuw een nieuwe horizon. In tegenstelling tot natiestaten is Eurazië meerduidig, de thuisbasis van een groeiend aantal nieuwe moderniteiten en invloedssferen. Wij kunnen vertrouwd raken met de historische noties van Eurazië, de Euraziërs en het Eurazianisme, in al hun utopische en dystopische vormen, maar moeten ook proberen hun futuriteit te vatten.

De tentoonstelling EURAZIË – Een landschap van veranderlijkheid wil vernieuwende praktijken en uitwisselingen in kaart brengen die de pluraliteit van culturen, samenwerkingsverbanden en opvattingen over Eurazië, met al zijn vernieuwingen en wrijvingen, weerspiegelen. De tentoonstelling wil, geïnspireerd door de artistieke verbeelding van kunstenaars, Eurazië beschouwen als een landschap van veranderlijkheid. EURAZIË wil de transformaties en de groeiende mutipolariteit van het supercontinent onderzoeken, en de stroom van culturele praktijken, communicatie en uitwisselingen weergeven. Daarbij worden de volgende vragen vooropgesteld: Hoe heeft Eurazië doorheen de geschiedenis kunstenaars en denkers geïnspireerd, en op welke verschillende wijzen vond dit plaats binnen het supercontinent zelf? Welk artistiek potentieel kan het in zich dragen, en welke ruimte voor speculatie biedt het? Welke nieuwe netwerken van uitwisseling en verandering kunnen tot stand worden gebracht? En welke creatieve spanningen ontstaan er rond zijn grenzen? De tentoonstelling wil Eurazië onderzoeken als een culturele en geopolitieke ruimte in wording. Via een methodologie die inhoud belichaamt, wil EURAZIË een tentoonstelling van veranderlijkheid zijn.

Met referenties gaande van de uitwisselingen tussen Nam June Paik en Joseph Beuys (wiens langlopende dialoog de titel EUR-ASIA meekreeg), tot het beroemdste reisverslag van de Middeleeuwen gedicteerd door Marco Polo aan Pisa Rustichello, de lyriek van Marina Tsvetaeva's poëzie, de invloed van de artistieke en intellectuele gemeenschap van Santiniketan, het epos van Gilgamesj, textiel- en handelsgeschiedenissen en de machinaties van George Orwell's 1984, werpen we een blik op het hedendaagse Euraziatische landschap. We besteden aandacht aan het werk van kunstenaars die de veranderlijkheid van de cultuur tot uitdrukking brengen en experimentele praktijken hebben ontwikkeld voor het realiseren van nieuwe vormen van communicatie en netwerken voor uitwisseling. Naast het verkennen van de spanning tussen utopische en dystopische visies, zoekt EURASIA naar transdisciplinaire, transculturele en dialogische perspectieven om de schat aan artistieke intelligentie op het supercontinent te beschouwen.

In zijn opzet omarmt het M HKA multipolariteit, waarbij Eurazië als zijn culturele en conceptuele ruimte fungeert. Eurazië vormt in feite al meer dan vijftien jaar een essentieel onderdeel van het artistieke traject en de identiteit van het M HKA. Deze oudwereldse landmassa die constructies als ‘Europa’ en ‘Azië’ voorafgaat, heeft millennia lang de uitwisseling van voorwerpen, praktijken, mensen en ideeën bevorderd, wat tot grote filosofische en culturele vooruitgang heeft geleid. Het M HKA bracht kunstenaars samen uit de voormalige Sovjetstaten, uit een groot deel van Azië en het Midden-Oosten, maar ook uit zijn onmiddellijke omgeving in Europa en de 'Eurocore'-regio, inclusief een selectie werken uit de M HKA-collectie. Met dit project wil het M HKA zijn langetermijnengagement met de culturele pluraliteit in Eurazië bestendigen.

EURAZIË – Een landschap van veranderlijkheid maakt deel uit van 'Our Many Europes', een project van de confederatie 'L'Internationale'.

EURAZIË – Een landschap van veranderlijkheid wordt gecureerd door:

Joanna Zielińska, Senior Curator, M HKA

Nav Haq, Associate Director, M HKA

L’Internationale

L'Internationale is een confederatie van zeven moderne en hedendaagse kunstinstellingen. L'Internationale wil een ruimte voor kunst creëren binnen een niet-hiërarchisch en gedecentraliseerd internationalisme, gebaseerd op waarden van verschil en horizontale uitwisseling tussen een groep culturele agenten die lokaal geworteld en wereldwijd met elkaar verbonden zijn Het brengt zeven grote Europese kunstinstellingen samen: Moderna galerija (MG+MSUM, Ljubljana, Slovenië); Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía (MNCARS, Madrid, Spanje); Museu d'Art Contemporani de Barcelona (MACBA, Barcelona, Spanje); Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, (MSN, Warschau, Polen); Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen (M HKA, Antwerpen, België); SALT (Istanbul en Ankara, Turkije) en Van Abbemuseum (VAM, Eindhoven, Nederland). Partners zijn HDK-Valand Academy (Göteborg, Zweden) en het National College of Art and Design (NCAD, Dublin, Ierland).

Over ‘Our Many Europes’

‘Our Many Europes’ is een vierjarig programma (2018-22) dat tentoonstellingen, openbare programmatie, uitwisseling van erfgoed en institutionele experimenten doorheen de hele Internationale Confederatie omvat. Het programma neemt de jaren 1990 – toen ons huidige Europa geboren werd – als uitgangspunt. Het wil speculatief nadenken over de rol van cultuur als een drijvende kracht achter het zichtbaar maken van wie we zijn en hoe we in de wereld staan.

Het engagement van het M HKA voor Eurazië heeft zich in de loop van de tijd ontwikkeld door middel van projecten, waaronder: All Under Heaven (2004), Europe at Large – Art From the Former USSR (2009-2011), Angels of History – Moscow Conceptualism and its Influence (2005), Santhal Family – Positions Around an Indian Sculpture (2008), samen met verschillende externe projecten van M HKA-teamleden, zoals How to Gather? Acting in a Centre in a City in the Heart of Eurasia – the 6th Moscow Biennial ­(2015) onder leiding van Bart De Baere, en 9th International Art Festival Alanica, Vladikavkaz, Noord-Ossetië (2015) onder leiding van Nav Haq, en vele opdrachten, projecten en aanwinsten van individuele kunstenaars.