Internationale Muziekdag 2018 in het museum
Drie muzikale museumstukken ter ere van de Internationale Muziekdag op 1 oktober.
Elk jaar staat 1 oktober in het teken van de Internationale Muziekdag. Deze dag kwam tot het leven dankzij initiatief van Yehudi Menuhin, een Amerikaans (later Brits) (alt)violist en dirigent die beschouwd werd als één van de beste violisten van de twintigste eeuw. Hiermee wou hij muzikale kunst doorheen alle lagen van de samenleving promoten. Daarbij had hij ook oog voor de Unesco-idealen van vrede en vriendschap, de evolutie van culturen en de uitwisseling van esthetische waarden. De Internationale Muziekdag werd dan ook voor het eerst georganiseerd in 1975 door de 'International Music Council’, een muziekminnende adviesraad van Unesco.
Aangezien het belang van muziek centraal staat tijdens deze dag, hebben we een aantal originele en instrumentale museumstukken opgediept. (Oké, waaronder één geheel gebouw.)
De glasharp – Museum Vleeshuis, Antwerpen
Dit indrukwekkende instrument uit ca. 1850 is te bezichtigen in het Museum Vleeshuis. Het is een bijzonder stuk dat bestaat uit een meubel met bijna vijftig glazen. De glazen variëren in grootte en zijn gevuld met water, zodat elk glas een andere toon haalt. Maar hoe bespeel je dit nu precies?
Het is een techniek die we vast allemaal eens (meer of minder succesvol) uitgeprobeerd hebben tijdens één of ander familiediner. Bestrijk met een vochtige vinger en met lichte druk de rand van het glas. Wanneer je het goed doet, dan ontstaat er een trilling die een iel geluid teweeg brengt. Met veel oefening slaag je erin om ingewikkelde muziekstukken te spelen! Dit exemplaar werd in 2016 grondig gerestaureerd, waardoor het weer stevig op zijn poten staat en schittert als ware het nieuw.
Trombone met 7 klankbekers – Muziekinstrumentenmuseum, Brussel
Dat de Belg Adolphe Sax (1814 – 1894) de bezieler was van de saxofoon, is geen geheim. Hoewel zijn ontwerp voor het eerst voorgesteld werd in 1841 op de Brusselse industrietentoonstelling, verwierf hij pas een patent op zijn creatie in Frankrijk in 1846. Daarnaast heeft deze instrumentenbouwer heel wat reeds bestaande koperblazers verbeterd. Zo nam hij in 1852 een octrooi op zijn ontwerp met onafhankelijke ventielen. Het was namelijk zo dat dergelijke instrumenten toen ongewild vals klonken wanneer meerdere ventielen tegelijk werden ingedrukt. Het systeem dat Sax bedacht loste dat euvel op en zorgde voor mooie natuurtonen. De onafhankelijke buizen van elk ventiel en de open stand (zonder ventielen in te drukken) werden òf verbonden met één enkele klankbeker òf met zeven verschillende.
De trombone uit 1876 met zes onafhankelijke ventielen en zeven klankbekers uit de collectie van het Muziekinstrumentenmuseum is een zeer mooi voorbeeld van deze tweede optie. Elke klankbeker produceert een andere noot, waardoor de hele toonladder makkelijk bereikt wordt. Het is evenwel een zwaar instrument dat op de koop toe moeilijk was om te maken. Ook de nieuwe vingerzetting speelde muzikanten parten. Uiteindelijk is dit systeem dus nooit echt ingeburgerd geraakt, ondanks het visuele pluspunt en de akoestische betrouwbaarheid.
Belfort van Bergen
Dit historisch belfort is één van de 56 belforten in België en Frankrijk die tot Unesco Werelderfgoed gerekend worden. De middeleeuwse belforten vormden een visueel bewijs van de stedelijke en burgerlijke vrijheid en macht, aangezien vòòr de bloeiende handel in laken een feit was, enkel de elitaire vorsten en kerken over genoeg kapitaal beschikten om dergelijke bouwwerken tot stand te brengen. Vaak zijn de torens dan ook te vinden nabij of als onderdeel van het stadhuis. De klokken hadden daarbij meerdere veiligheidsfuncties, zoals aangeven wanneer er vijanden in aantocht waren of stadsbranden woekerden. Ze werden ook geluid om te laten weten wanneer de stadspoorten open en dicht gingen en ter gelegenheid van festiviteiten. Vandaag genieten we nog steeds van het klokkengelui, maar dan voornamelijk voor muzikale redenen.
De architect van het Belfort van Bergen was Louis Ledoux en startte met de constructie in 1661. Helaas stierf hij enkele jaren voor het bouwwerk af was. Uiteindelijk werd het voltooid in 1672 onder leiding van Vincent Anthony. Bijzonder is dat dit het enige Belgische belfort is in barokstijl. Met zijn 87 meter is het bovendien het op één na hoogste belfort van België. (Enkel dat van Gent is hoger met 95 meter.) Geniet er na een klim van 365 trappen van de beiaard met 49 klokken en van het prachtige uitzicht over de stad. Het hele jaar door worden er trouwens verschillende activiteiten georganiseerd in de tuin of in het gebouw, zoals concerten, nocturnes, rondleidingen en banketten.
