Koloniale Monumenten in België – Jan Kempenaers

Een dialoog met de collectie

We staan er misschien niet meer bij stil maar de Belgische publieke ruimte telt behoorlijk wat monumenten ter nagedachtenis van het Belgische koloniale verleden. Deze monumenten staan er vandaag nog steeds, ter verering van Koning Leopold II’s Vrijstaat tot en met de onafhankelijkheid van Congo in 1960. Jan Kempenaers heeft er een veertigtal geselecteerd en gefotografeerd. Het geheel kan als een inventaris beschouwd worden, een verzameling van beelden die ooit geplaatst werden ter zelfbevestiging van het systeem. Jan Kempenaers is geen archivaris, geen documentaire fotograaf maar een kunstenaar die op zoek gaat naar het ultieme beeld. Soms worden de monumenten integraal getoond, soms slechts gedeeltelijk. De zwart-witbeelden zorgen voor een abstractie en versmelting van monument en achtergrond. Kempenaers maakt er dus geen statieportretten van die hun legitimiteit bevestigt. De reeks bevraagt veeleer hun statuut. Wat vertellen deze beelden ons vandaag nog over het verleden? Horen ze nog thuis in onze publieke ruimte? Vanaf 2006 trok Jan Kempenaers naar voormalige Joegoslavië en bracht hij er abstracte communistische monumenten in beeld, genaamd Spominici. Deze fantastische sculpturen staan her en der verspreid, meestal op afgelegen locaties in de bergen en bossen, plekken waar het parisanenleger van veldmaarschak Tito slag leverde met de bezetters. De inventaris die Kempenaers hiervan maakte onder de naam Spomenik bracht de beelden opnieuw onder de aandacht, en samen met hen ook de verhalen en hun betekenis, van gisteren en vandaag.

Jan Kempenaers heeft deze verzameling van koloniale monumenten hier samengebracht in dialoog met een aantal beelden uit zijn Spomenik-reeks alsook met kunstwerken uit de Mu.ZEE collectie. Het geheel krijgt eveneens haar weerslag in een publicatie die in coproductie met Roma Publications tot stand kwam.