Tegen de onmacht van de kunst

De archiefpresentatie Tegen de onmacht van de kunst. Een keuze uit het archief van Ruimte Morguen biedt voor het eerst een overzicht van veertig jaar Ruimte Morguen.
Met originele kunstwerken en archiefstukken – van affiches en tijdschriften tot foto’s en publicaties – wordt de energie van een kunstenaarsinitiatief tastbaar dat kunst koppelde aan maatschappelijk engagement en kritisch bewustzijn.

Morguen ontstaat in 1979, wanneer Leen Derks, Marc Schepers, Jacques Sonck, Luc Tuymans en Bob Van Ruyssevelt elkaar vinden in hun overtuiging dat kunst en samenleving onlosmakelijk verbonden zijn. Geïnspireerd door internationale voorbeelden organiseren ze artistieke projecten in de Bleekhofbuurt in Borgerhout en de Sint-Andriesbuurt in Antwerpen. Hun acties zoeken naar manieren om kunst te verbinden met het sociale weefsel van de stad en het gewone, alledaagse leven in een straat of wijk. Zo presenteren ze niet alleen werk van kunstenaars, maar ook familiefoto’s van de buurtbewoners.

In 1982 krijgt Morguen een vaste plek in Borgerhout. Het wordt een ruimte die balanceert tussen alternatieve ruimte en professionele galerie. Het programma is internationaal georiënteerd, maar geeft ook kansen aan jonge, onbekende, Belgische kunstenaars zoals Lode De Clercq, Johan De Vos, Paul De Vylder en Nadine Tasseel.

Ruimte Morguen vervult een ‘laboratoriumfunctie’: het onderzoekt de hedendaagse beeldcultuur en rebelleert speels tegen de gangbare productie en consumptie van kunst. Later volgen de eerste galerietentoonstelling van Luc Tuymans op de Waalsekaai, de Venstergalerie op Linkeroever en experimenten met nieuwe vormen van beeldcultuur.

Wat Ruimte Morguen steeds kenmerkte, is een houding van verzet: tegen de vanzelfsprekendheid van beelden, tegen de gesloten kunstmarkt, vóór perifere en experimentele kunst. Een houding die vandaag, in een wereld van massamedia en beeldoverdaad, verrassend actueel klinkt.

Het archief van Ruimte Morguen werd in 2019 geschonken aan het M HKA en wordt sindsdien in nauwe samenwerking met Marc Schepers geordend en beschreven.

Samenstelling: Marc Schepers, in samenwerking met CKV en MHKA