Saodat Ismailova — Chillahona

Saodat Ismailova is een filmmaker en kunstenaar die persoonlijke en collectieve herinneringen onderzoekt en daarmee de culturele en sociaal-politieke complexiteit van haar geboortestreek in Centraal-Azië weerspiegelt. Haar eigenzinnige filmtaal verweeft documentaire elementen met experimentele benaderingen, waarbij oude rituelen, mythen en recente geschiedenis in gelaagde, doorgaande vertellingen samenvloeien.

Chillahona (2022) reflecteert op het belang van gemarginaliseerde culturele praktijken van voorouders in een tijd van politieke en sociale onrust, kenmerkend voor Centraal-Azië in de jaren tachtig. De radicale economische en politieke hervormingen die kort voor het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werden doorgevoerd en bekendstaan als perestrojka, brachten een gevoel van desoriëntatie teweeg. Deze drieluikvideo-installatie, gefilmd in Tasjkent, Oezbekistan, verwijst naar een oude architecturale vorm van ondergrondse ruimten (chillahona), die in Oezbekistan traditioneel worden gebruikt voor perioden van veertig dagen ascetische afzondering. De film opent met archiefbeelden uit de perestrojka-periode en ontvouwt het verhaal van een vrouw die de chillahona bezoekt om haar herinneringen aan die roerige tijd te verwerken. Tijdens haar reis wordt ze vergezeld door archetypische dieren, die haar verzoening met voorouderlijke kennis tot uitdrukking brengen. Parallel aan de film wordt een hedendaagse herinterpretatie van het traditionele borduurwerk uit Tasjkent – falak – getoond, met voorstellingen van de maancyclus, een baarmoeder en verschillende dieren. Het werk wordt geanimeerd met lichtprojecties geïnspireerd op de soefimystiek, die de spirituele ervaring van het personage symbolisch vertalen.

Saodat Ismailova woont en werkt in Tasjkent en Parijs. Deze presentatie van haar werk is het resultaat van een langdurige samenwerking tussen M HKA en het Tselinny Center of Contemporary Culture in Almaty, Kazachstan. In de context van dit partnerschap werkt Tselinny nauw samen met M HKA en schenkt het jaarlijks aangekochte werken uit de regio aan het museum—een genereus gebaar dat aan de basis ligt van de Şağylys-collectie, wat in het Kazachs ‘reflectie’ betekent.