JAPONAISERIES. JAPANSE FANTASIEËN IN DE TIJD VAN FÉLICIEN ROPS

Als er één land is dat sinds de 19e eeuw kunstenaars en het grote publiek blijft fascineren, dan is het wel Japan. Het land van de rijzende zon was sinds 1641 afgesloten van het Westen maar werd in 1853 onder Amerikaanse druk gedwongen zijn grenzen te openen en sloot eind jaren 1850 verschillende handelsverdragen met Europese landen. Bij het ontdekken van de westerse moderniteit onderging Japan een periode van grote veranderingen waarin het land geleidelijk afstand deed van zijn tradities en feodale systeem om één van de meest geavanceerde naties van die tijd te worden. Deze overgang van de Edo-periode (1603–1868) naar de Meiji-periode (1868–1912) ging gepaard met intense handelsuitwisselingen met Europa. Japanse snuisterijen en prenten van de ukiyo-e-school, symbolen van een voorbij tijdperk, werden naar de andere kant van de wereld geëxporteerd, tot groot genoegen van Europese handelaars en verzamelaars.

In minder dan twintig jaar overspoelde de golf van het japonisme – een term bedacht door Philippe Burty in 1872 – Frankrijk en zijn buurlanden. Niet alleen lieten beroemde schrijver-verzamelaars zich inspireren, maar ook kunstenaars zoals Ensor, Manet, Rassenfosse, Rodin, Stevens en anderen raakten gefascineerd door de filosofie van de ukiyo-e-school, de felle kleuren, ongewone composities en exotische iconografie van Japanse prenten. Op zoek naar artistieke vernieuwing vonden vele schilders, tekenaars en graveurs nieuwe modellen en ideeën in het werk van onder andere Hokusai, Hiroshige en Utamaro.

De tentoonstelling verkent deze ambiguïteit en neemt zowel het permanente parcours als de tijdelijke zalen van het museum in beslag. Ze toont de japoniserende facetten van het werk van Félicien Rops: van de introductie van Japanse motieven tot de assimilatie van Japanse artistieke principes en technieken in zijn eigen moderniteit. De tentoonstelling belicht het netwerk van Rops – zowel artistiek als familiaal, Frans als Belgisch – en toont hoe hij en zijn entourage geleidelijk de geest van ukiyo-e overnamen en zich, direct of indirect, lieten inspireren door de grote Japanse kunstenaars van de Edo-periode. Ook de herinterpretatie van bepaalde iconografische thema’s, van Japanse prenten tot aan de hedendaagse mangacultuur, wordt belicht.

Lijst van tentoongestelde kunstenaars

Kunstenaars uit de 19e en 20e eeuw

Félicien Rops, avec Gaston Bouy, Félix Bracquemond, François-Rupert Carabin, Gisbert Combaz, Edgar Degas, Louise De Hem, Louise Desbordes, Auguste Donnay, James Ensor, Théodore Hannon, Fernand Khnopff, Léon Londot, Édouard Manet, Georgette Meunier, Armand Rassenfosse, Georges Rochegrosse, Auguste Rodin, Félicien Rops, Paul Rops, Claire Rops-Duluc, François-Eugène Rousseau, Eugène Siberdt, Henry Somm, Léon Spilliaert, Alfred Stevens en Fernand Toussaint.

Hedendaagse kunstenaars (21e eeuw)

Peter Depelchin, Yoann Lossel, Nico Mingozzi en Jean-Marie Vivès.

Schrijvers uit de 19e, 20e en 21e eeuw

Félicien Rops, avec Siegfried Bing, Edmond de Goncourt, Louis Gonse, Patrick Grainville, Théodore Hannon, Tiago Minamisawa (avec Guilherme Petreca), Joséphin Péladan, Christian Perrissin (avec Christian Durieux), Félix Régamey, Octave Uzanne en Paul Vérola.

Japanse kunstenaars

Keisai Eisen, Suzuki Harunobu, Utagawa Hiroshige, Utagawa Hiroshige II, Totoya Hokkei, Katsushika Hokusai, Shunkōsai Hokushū, Itō Ihei, Seibei Kajima, Toyo Kanshosai, Eitaku Kobayashi (d’après), Toyohara Kunichika, Utagawa Kunisada II, Utagawa Kunitora, Utagawa Kuniyoshi, Ôkyo Maruyama (d’après), Masatsugu, Takahashi Ryoun, Utagawa Sadahide, Shibayama, Tomochika, Kitahara Toshikiyo, Toshimasa, Kitagawa Utamaro, Yasutada, Tsukioka Yoshitoshi en Tachibana Yusukun.

Japanse schrijvers

Koyoharu Gotōge, Shotaro Ishinomori, Kazuo Kamimura en Hayashi Tadamasa.

Curator van de tentoonstelling: Thomas Cleerebaut, adjunct-conservator – verantwoordelijk voor de collecties van het Félicien Rops Museum