Turnhouts Drukwerk

Turnhout is sedert meer dan twee eeuwen een centrum van industriële grafische bedrijven die alle soorten drukwerk produceerden. Van boeken, devotieliteratuur, behangsel, stripalbums tot speelkaarten. In de marge van de productie werkten in de stad gespecialiseerde vaklui bij de drukvoorbereiding, de reproductie en de opmaak van andere grafische producten. Met de tentoonstelling ‘Turnhouts Drukwerk’ biedt het Museum van de Speelkaart een blik op 200 jaar drukkunst.

Het begint met politiek. We schrijven 1795 wanneer de Leuvense drukker Pieter Corbeels (1755-1799) naar de Kempen vlucht om aan een arrestatie door de Franse Revolutionaire bezetter te ontkomen. Corbeels bekoopt zijn overtuiging uiteindelijk met de dood. Zijn leerjongen P.J. Brepols (1778-1845) neemt de bescheiden drukkerij over. Brepols is aanvankelijk vooral handelaar, hij koopt en verkoopt alles wat zijn pad kruist.
Maar Brepols realiseert zich dat hij meer kan verdienen door zich te specialiseren. Als onvermoeibare ondernemer gaat hij voluit voor zijn drukkerij en wil zoveel mogelijk in eigen huis maken. Zijn drukkerij legt hem geen windeieren.

Uiteraard gaat het met vallen en opstaan. Met de afscheiding van België in 1830 verliest Brepols in één klap het grootste deel van zijn klanten! Ook in eigen huis rommelt het, werknemers verlaten het moederbedrijf en proberen het voor zichzelf. Stilaan wordt Turnhout een volwaardige drukkersstad, met industriële drukkerijen tot in het hart van de stad. Na 1850 begint de wereldwijde export en vanaf omstreeks 1870 wordt de grafische industrie de belangrijkste werkgever.

Tot de topproducten behoren kinder- en volksprenten, boeken en naslagwerken, religieus drukwerk, gekleurd- en marmerpapier, dozen en verpakkingen, gelijnd en geruit papier, strips en uiteraard kaartspellen. Turnhoutse kwaliteit gaat de wereld rond!

Intussen komt er stevige concurrentie van elders en verdwijnen bepaalde producten uit het assortiment. Dankzij het internet koopt niemand nog woordenboeken of encyclopedieën... Beroemde bedrijven, zoals Mesmaekers, Splichal of Proost, behoren tot de geschiedenis. En ook de imposante drukkerij van Brepols gaat ter ziele.

Van 23 maart tot 31 augustus 2019 maart serveert het Museum van de Speelkaart deze rijke geschiedenis in de tentoonstelling “Turnhouts drukwerk”. Uiteenlopende voorbeelden van drukwerk en specifieke technieken brengen het grafische verleden van onze stad in beeld. Dankzij de Turnhoutse Boekbindersgilde kun je een werkend atelier bewonderen in de expo. Regelmatig vinden er demonstraties van het boekbinden met de hand plaats.