Ellis Island

In de aanloop naar de grote overzichtstentoonstelling van de Franse fotograaf Mathieu Pernot, opent het Joods Museum van België op 30 april de tentoonstelling Ellis Island in de Project Space van het museum.

De tentoonstelling, gecureerd door Eloi Boucher in samenwerking met het Joods Museum van België, brengt 9 hedendaagse kunstenaars samen die omgaan met thema's als ballingschap en migratie, en geeft weer hoe zij staan tegenover de wereld als plek van verstrooiing, opsluiting en dwaling.

De titel van de tentoonstelling verwijst naar het gelijknamige eiland tegenover Manhattan in New York. Ellis Island was de belangrijkste toegang voor tal van gemeenschappen die tussen 1892 en 1924 op Amerikaanse bodem aankwamen. Bijna zestien miljoen emigranten – hoofdzakelijk uit Europa maar ook uit het Midden-Oosten – kwamen er in transit voorbij en hebben op Ellis Island een hele reeks medische en psychologische onderzoeken ondergaan, vaak met inbegrip van een identiteitswijziging.

De Joods-Poolse schrijver Georges Perec biedt ons een nauwkeurige beschrijving van deze “non-plek” in zijn gelijknamig boek uit 1979. Hij omschrijft Ellis Island als een utopische plaats waar mensen zichzelf vergeten, waar het lichaam en de identiteit veranderen, een plaats waar ook ruimte wordt gelaten voor dromen en hoop op een betere wereld.

Ellis Island is geen thema en evenmin de illustratie van een retoriek. Het is niet de formele adaptatie van een roman, maar veeleer een motief, een formule, een syntactische eenheid die een herinnering kan oproepen en de verbeelding op gang kan brengen aan de hand van werken van kunstenaars uit de twintigste en de eenentwintigste eeuw.