© Maison Losseau
5 dingen die je moet weten over art nouveau …
Met het Hortamuseum zit sinds ook een van de parels van de art nouveau in jouw museumpas, maar de Brusselse architectenwoning is niet de enige plek waar deze tijdloze elegantie te bewonderen valt. Verdiep je in de ziel van de art nouveau in vijf slimme weetjes!
1) Een beestje met vele namen
Art nouveau? Jugendstil? Secession? Liberty style? Afhankelijk van de regio heeft het beestje vele namen, maar de art nouveau (gebruikelijk in België en Frankrijk) is in heel Europa herkenbaar aan zijn rijkelijk golvende lijnen, zachte kleuren, vogel- of natuurmotieven en voorliefde voor zwierige ornamenten. De stijl ontwikkelde zich tussen 1890 en 1914 en is niet alleen terug te vinden in de architectuur. Een bezoekje aan het Maison Losseau in Bergen bewijst dat ook meubels, interieurelementen, glaskunst, boeken en sieraden deel uitmaken van deze intieme totaalwereld.
2) Nouveau is niet deco
Testje: is de Villa Empain in Brussel art nouveau of art deco? De spraakverwarring is hardnekkig, nochtans volstaat het om twee dingen te onthouden: de art deco ontstond later (tussen 1920 en 1940) én in een reactie tegen de art nouveau: de golvende tierlantijntjes zijn rechtgetrokken tot meer strakke en geometrische vormen. Denk: de Basiliek van Koekelberg (deco) versus het Muziekinstrumentenmuseum (nouveau). Horta was een moeilijk geval, want die ruilde bij het bedenken van zijn Paleis voor Schone Kunsten (1928) gewoon de nouveau in voor de déco. Tja! En wij maar proberen het helder te krijgen. Voor wie het wilde weten: Villa Empain is wel degelijk art deco.
3) De blik op het Oosten
Art nouveau lijkt misschien een exclusief Europese stijl, maar niets is minder waar: de invloed van het Oosten, en meer specifiek van Japan, was niet te onderschatten. Hoe zit dat dan? De invloedrijke kunsthandelaar Siegfried Bing, die met zijn Parijse galerie L’Art nouveau zijn naam gaf aan de stijl, was erg onder de indruk van de Japanse kunst en cultuur. Hij haalde die binnen in zijn galerie en sommigen beweren zelf dat de ‘vloeiende lijn’ van de art nouveau geïnspireerd is op 'De grote golf van Kanagawa', een houtsnede van de Japanse kunstenaar Katsushika Hokusai.
4) De meest productieve architect
Op het eind van de negentiende eeuw waren Parijs en Brussel erg nauw met elkaar verbonden, dus het mag niet verwonderen dat de art nouveau vooral in onze hoofdstad voet aan de grond kreeg. Recordhouder onder de art-nouveau-architecten is zonder twijfel Ernest Blerot (1870-1957), die tijdens zijn korte carrière maar liefst een zestigtal huizen bouwde in Brussel, waarvan zeventien (!) in de Vanderschrickstraat in Sint-Gillis en elf in de Sint-Bonifatiuswijk in Elsene. Niet slecht gewerkt!
5) Wereld Art Nouveau Dag
Sinds 2013 is het jaarlijks op 10 juni Wereld Art Nouveau Dag. De datum is gekozen vanwege de sterfdag van die grote art-nouveauarchitect die we nog niet vermeldden: Antoni Gaudí (1852-1926). Maar ook Ödön Lechner (1845-1914), die de Hongaarse variant van de jugendstil ontwikkelde, stierf op 10 juni. Plan die dag dus zeker een bezoekje aan een art-nouveaumuseum, ter nagedachtenis aan de twee mannen die ons zoveel moois schonken...
